W lesie oraz na śródleśnych polanach zazieleniło się i pokolorowało barwnymi kwiatami. Kwitną obecnie m.in. groszki wiosenne, bluszczyki kurdybanki, gwiazdnice wielkokwiatowe, fiołki leśne, mniszki lekarskie, pierwiosnki wiosenne i poziomki leśne.

Czy można zbierać rośliny w lesie?

Owszem, zbiór płodów runa leśnego na własne potrzeby w lesie stanowiącym własność Skarbu Państwa nie wymaga niczyjej zgody - zapisano to w ustawie o lasach w art. 27.  Upewnij się tylko, czy roślina nie znajduje się na liście chronionych. Ważne by podczas leśnych zbiorów znać i stosować się do zakazów w lasach opisanych w art. 30 ustawy o lasach - pozwoli to na bezpieczne pozyskanie cennych produktów  umożliwiając trwałe i zrównoważone użytkowanie zasobów naturalnych.

Nie, zbiorów nie można wykonywać w:

• lasach objętych stałym lub okresowym zakazem wstępu do lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa;
• rezerwatach przyrody;
• parkach narodowych.

• Dary lasu teraźniejszego czasu:

  Pokrzywa zwyczajna

  Do celów leczniczych wykorzystywane są liście, zbierane przed kwitnieniem oraz korzenie – wykopywane jesienią lub wczesną wiosną, jak również całe ziele. Surowcem, równie często stosowanym, jest sok uzyskiwany ze świeżych pędów pokrzywy.

   

  Spożywanie pokrzywy przyczynia się do:

• zmniejszenia alergii;
• obniżenia poziomu cholesterolu;
• redukcji stanów zapalnych;
• łagodzenia bólu;
• zahamowania wypadania włosów;
• rozszerzenia naczyń krwionośnych;
• obniżenia ciśnienia krwi;
• łagodzenia objawów przy chorobach reumatycznych;
• łagodzenia zmian w chorobach skóry, zwłaszcza wieku młodzieńczego;
• leczenia ran;
• pobudzania wytwarzanie czerwonych krwinek i hemoglobiny

•  

  Całe,  świeże rośliny pokrzywy wykorzystuje się do tzw. chłostania części ciała zaatakowanych reumatyzmem, artretyzmem, rwą kulszową z bólami korzonków nerwowych.

   

  Zioła mają nie tylko lecznicze właściwości. Bardzo często posiadają doskonałe walory smakowe, które można wykorzystać w kuchni.

   

  W kuchni pokrzywa stanowi świetny dodatek do sałatek, zup – np. szczawiowej oraz jako składnik koktajli.

   

   

  Bluszczyk kurdybanek

  Zbieramy zarówno ziele jak i kwiaty

  Kurdybanek bogaty jest w sole mineralne, żywice oraz garbniki. Mają one dobry wpływ niemal na cały organizm.

   

  Właściwości:

• pomaga walczyć z niestrawnością, poprawia trawienie i przyspiesza przemianę materii;
• oczyszcza organizm z toksyn;
• regeneruje wątrobę, zapobiega zaleganiu żółci w woreczku żółciowym i wspomaga pracę trzustki;
• pozytywnie wpływa na pracę serca - stosowany jest w przypadku zaburzeń rytmu serca;
• wpływa na produkcję leukocytów;
• przyczynia się do uspokojenia układu nerwowego - łagodzi stres;
• działa bakteriobójczo;
• wzmacnia układ odpornościowy;
• wspomaga leczenie infekcji górnych dróg oddechowych;
• napary działają regenerująco i przeciwzapalnie, doskonale sprawdzą się w przypadku świądu i trądziku, ponadto kurdybanek przyspieszy gojenie się ran, skaleczeń oraz oparzeń;
• jest doskonałym dodatkiem do leczniczych kąpieli, stosowany jest w kuracjach przeciwreumatycznych.

• Od kuchni:

  Młode kwiaty i liście można dodawać do sałatek, zup.

   

   

  Gajowiec żółty

  Ziele suszy się w temperaturze 35°C. Można również przygotować intrakt.

  Gajowiec zawiera składniki sterydowe.

   

  Działanie lecznicze:

• przeciwzapalne na skórę, błony śluzowe i narządy wewnętrzne;
• ochronne na miąższ wątroby i nerki;
• przeciwreumatyczne;
• reguluje miesiączkowanie i usuwa stany zapalne narządów rozrodczych oraz układu moczowego;
• tłumi reakcje autoimmunologiczne (autoagresję immunologiczną).

• Zaleca się sporządzanie herbatek - naparów z kwiatów i liści gajowca.

   

  Pierwiosnek lekarski

  Wszystkie części rośliny są lecznicze: kwiaty, liście, korzenie.

  Właściwości:

• działa uspokajająco, ułatwia zasypianie i zapewnia zdrowy, głęboki sen;
• działa napotnie, moczopędnie, przeczyszczająco;
•  stosowany w przeziębieniach, infekcjach górnych dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, krtani, kaszlu;
• uśmierza bóle głowy, gardła, migrenowe;
• stosowany w stanach niepokoju, bezsenności, nerwowości;
• wspomaga w przewlekłych zaparciach, problemach trawiennych;
• okłady z wyciągiem z pierwiosnka wspomagają gojenie się ran.

• Od kuchni: kwiaty nadają się do wykorzystania w kuchni, można dodawać je do dżemów oraz do marynat. Są składnikiem sałatek, można je również kandyzować, wyrabiać z nich wino i dekorować nimi desery. Gotuje się je, np. jako dodatek do zupy.

  Ponadto po namoczeniu kwiatów w destylowanej wodzie, otrzymamy aromatyczną wodę, wygładzającą cerę.

   

  Mniszek lekarski

  Zdrowotne właściwości posiadają wszystkie części (kwiaty, liście, korzeń).

  Właściwości:

• napar, odwar i sok z mniszka rozkurczają mięśnie gładkie, regulują wypróżnienia;
• wspomaga leczenie chorób skórnych i otyłości;
• obniża poziom cukru we krwi;
• wspomaga odporność;
• łagodzi dolegliwości wątrobowe i problemy trawienne;
• korzeń mniszka ma właściwości prebiotyczne.

•  

  Młode listki mniszka nadają się do spożywania w stanie surowym, w formie sałatek wiosennych. Nasze babcie robiły z mniszka lekarskiego nalewki, syropy i wina.

   

  Szczawik zajęczy

  Surowcem zielarskim jest ziele

  Źródło kwasów karboksylowy, witaminy C, soli potasowych i żelaza, flawonów, chlorofilu.

   

  Znajduje zastosowanie w:

• leczeniu schorzeń układu moczowego, krwotokach;
• leczeniu stanów zapalnych nerek i pęcherza;
• leczeniu szkorbutu;
• przy niestrawności, wymiotach i zatruciach;
• odtruwaniu – oczyszcza krew lepiej niż pokrzywa;
• przy robaczycy przewodu pokarmowego;
• leczeniu pleśniawek i zapaleń dziąseł (można stosować jako płyn do płukania jamy ustnej i gardła);
• leczeniu owrzodzeń skórnych i gojeniu ran (najlepiej roztarty z olejem np. lnianym).

• W kuchni: poleca się orzeźwiające sałatki ze świeżych listków z oliwką i pomidorkiem.

   

  Barwinek pospolity

  Surowcem zielarskim jest ziele

  Barwinek pospolity jest równocześnie rośliną trującą i leczenie nim powinno być prowadzone wyłącznie w porozumieniu z lekarzem fitoterapeutą. Niewskazane jest przyjmowanie barwinka w żadnej postaci przez kobiety w ciąży oraz okresie laktacji

   

  Właściwości:

• poprawia pamięć i krążenie;
• obniżające ciśnienie krwi;
• przeciwcukrzycowe;
• wzmacniające serce;
• poprawiające krążenie mózgowe i wieńcowe;
• przeciwbólowe;
• antylaktacyjne;
• przeciwmiażdżycowe;
• odtruwające;
• przeciwbiegunkowe;
• działa tonizująco;
• wspomaga leczenie anemii.

•  

   

  Konwalia majowa

  Mimo szerokiego zastosowania konwalii w medycynie roślina jest uznawana za trującą!

   

  Majowy kwiat konwalii jest już symbolem rozkwitu wiosny. Oprócz walorów estetycznych oraz aromatycznych roślina jest również cennym źródłem z medycznego punktu widzenia.

   

  Obecnie konwalia należy do najcenniejszych roślin leczniczych i jest podstawowym składnikiem wielu leków nasercowych.

   

  Wykazuje działanie:

• uspokajające, przeciwnerwicowe;
• zwiększa siłę skurczową mięśnia sercowego jednocześnie obniżając częstotliwość skurczu;
• poprawia krążenie, zwalnia tętno ale zwiększa pobudliwość mięśni serca;
• działa moczopędnie, redukuje obrzęki;
• łagodzi bóle reumatyczne.

• Ziele konwalii pod żadnym pozorem nie może być stosowane w domowych kuracjach. Wyciągi i inne suplementy produkowane z tej rośliny należy nabywać jedynie w aptekach i sprawdzonych sklepach zielarskich. Ze względu na bardzo silnie działające glikozydy niebezpieczna jest cała roślina – zatruciem grozi nawet wypicie wody z wazonu, w którym stały kwiaty.

   

   

   

  Materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej - opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w Internecie, prasie oraz książkach.

   

  Przydatna literatura do poszerzenia wiedzy o roślinach leczniczych:

  Bebłowska B., Guzowska J., Rośliny lecznicze opis, zbiór, zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987

  Buhner L., 30 leków z naturalnej apteki. Klub Dla Ciebie, Warszawa 2009

  Fiedoruk Ł., Mazik M., Pastwa M., Leksykon ziół część 1 i część 2. Gazeta Wyborcza, Bielsko Biała 2016

  Marczyk M., Domowe sposoby leczenia., Dragon, Bielsko-Biała 2015

  Polakowska M., Leśne rośliny zielarskie., Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987

  Treben M., Apteka Pana Boga., Exlibris Galeria Polskiej Książki, Warszawa 2006