Wydawca treści Wydawca treści

Historia

Historia

Tereny obecnego Województwa Warmińsko – Mazurskiego, aż do początków XIII wieku stanowiły wielką knieję. Lasy pokrywały wówczas około 80% powierzchni.

RDLP w Olsztynie administruje lasami położonymi w zachodniej części Mazur, na Warmii, Powiślu i północnym Mazowszu (w tym północną częścią lasów kurpiowskich).

Historia leśnictwa tych obszarów w ogólnym zarysie była podobna, pamiętać jednak trzeba, że przez wiele lat północna część tego obszaru znajdowała się w granicach państwa pruskiego, później niemieckiego, południowa zaś w okresie rozbiorów podlegała carskiej administracji, co nie pozostawało bez wpływu na sposób organizacji służb i realizacji gospodarki leśnej.

Tereny obecnego Województwa Warmińsko – Mazurskiego, aż do początków XIII wieku stanowiły wielką knieję. Lasy pokrywały wówczas około 80% powierzchni. Resztę zajmowały jeziora, rzeki, rozległe bagna i rozrzucone wśród puszcz, nieliczne osady ówczesnych mieszkańców tej krainy – Prusów. Po zajęciu tych ziem przez Krzyżaków, lasy stały się własnością Zakonu. Puszcza stopniowo ustępowała pod ogniem i siekierą osadników. Koloniści karczujący pierwotne puszcze wycinali, przede wszystkim, dąbrowy aby uzyskać do uprawy żyzne gleby. Ponadto dąb, obok cisa, był wówczas najcenniejszym gatunkiem drewna, o prawie wszechstronnym zastosowaniu. Od XVI-XVII w. osadnictwo przestaje być głównym sprawcą wylesień, staje się nim tzw. przemysł budniczy, który rozwinął się skutkiem wzrostu popytu na drewno i jego produkty pochodne. Przemysłem tym zajmowali się głównie kupcy, którzy wykupywali specjalne pozwolenia oraz płacili dzierżawy za prowadzoną eksploatację lasów. Przemysł budniczy w Prusach pozyskiwał przede wszystkim dobrej jakości drewno dębowe, bukowe, jesionowe i wytwarzał półprodukty: wańczos, dyle, bale, klepki, uprawiano też smolarstwo, potażnictwo, dziegdziarstwo, węglarstwo, hutnictwo szkła i żelaza. Dla hutnictwa las dostarczał opału. Drewno w postaci całych pni i w postaci półproduktów a także inne wyroby przemysłu budniczego spławiano do Gdańska i sprzedawano kupcom z zachodniej Europy, głównie Anglikom. Las był wykorzystywany także przez bartników i zbieraczy płodów runa leśnego oraz przez myśliwych. Początkowo myślistwem, za pozwoleniem Zakonu zajmowali się głównie bartnicy. Wielkie obszary lasów i słabo, początkowo, rozwinięty nadzór leśny były powodem dużej, często niekontrolowanej, eksploatacji lasów. W państwie zakonnym sprawami lasów i łowiectwa zajmowali się specjalni bracia zakonni tzw. bracia leśni, którzy mieli do pomocy myśliwych i strażników konnych. Tej służby leśnej było jednak za mało aby, na tak dużych obszarach, mogła zapewnić prowadzenie należytej kontroli. Jednak już w XV w. Krzyżacy prowadzili lustracje lasów a od końca XVI w. wprowadzono wydawanie drewna tylko na asygnaty, za kradzież drewna stosowano kary więzienia i ciężkich robót. Wraz ze wzrostem gospodarczego znaczenia lasów w XVI wieku zaczęto reorganizować i zwiększać sprawność administracji leśnej. Tworzenie scentralizowanego aparatu służb leśnych trwało aż do XVIII w. Wówczas nastąpił podział lasu na nadleśnictwa, leśnictwa, wyznaczono funkcje nadleśniczym i leśniczym, zaczęto wprowadzać kompleksowe gospodarowanie lasem. Sprawnie działające służby leśne notuje się jednak od początków XIX w.

W 1945 r na ziemiach tych trzeba było od nowa organizować administrację leśną. Nie zakończyły się jeszcze działania drugiej wojny światowej, gdy na Warmię i Mazury zaczęli przybywać pierwsi polscy leśnicy, aby organizować w tym rejonie administrację leśną. Pierwszym leśnikiem, który w marcu 1945 roku przybył wraz z pełnomocnikiem Rządu na Okręg Mazurski, płk. Prawinem, był mgr inż. Zygmunt Deniszczuk. Został on mianowany naczelnikiem lasów i wód a następnie dyrektorem oddziału „Paged" w Olsztynie. Jego zasługą było wybudowanie jednego z pierwszych biurowców Olsztyna, przy ul. 22 Lipca, w którym w latach 1956-1963 mieściły się biura Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych ( obecnie sklep" Jedności Łowieckiej"). W kwietniu 1945 roku przybyła do Olsztyna szesnastoosobowa grupa leśników z Łodzi. Zamieszkali oni w olsztyńskim ratuszu. W październiku 1945 roku odbyła się w Olsztynie pierwsza narada kierowników grup operacyjnych i nadleśniczych. Podsumowane zostały na niej osiągnięcia poszczególnych grup operacyjnych w zakresie przejmowania i zabezpieczania lasów, zakładów przemysłowych oraz innego majątku. Do mieszczącej się od 1950 roku przy Alei Wojska Polskiego dyrekcji lasów zgłaszali się leśnicy głównie z Wileńszczyzny, Poznańskiego i Pomorza. Byli oni kierowani do organizujących się nadleśnictw i innych terenowych jednostek leśnictwa.

Pośród zorganizowanych w 1945 roku 59 nadleśnictw były przede wszystkim jednostki, w obręb których wchodziły byłe lasy państwowe. W okresie kilku następnych lat przejmowane były jeszcze dalsze opuszczone lasy niepaństwowe. Wszystkie lasy prywatne zostały przejęte na podstawie Dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944 roku. Zorganizowane nadleśnictwa: Bartoszyce, Dobrocin, Markowo, Ponarzyny i Susz zostały w całości utworzone z byłych lasów niepaństwowych, wielkiej własności ziemskiej. W nadleśnictwach: Drwęca, Górowo Iławeckie, Grunwald, Mrągowo i Wipsowo pokaźny procent stanowiły przejęte byłe lasy prywatne. W pierwszych powojennych latach zorganizowana Dyrekcja Lasów Państwowych Okręgu Mazurskiego w Olsztynie administrowała lasami położonymi przede wszystkim na terenie województwa olsztyńskiego w jego granicach istniejących do 1975 roku oraz częściowo w województwach białostockim i gdańskim. Utworzone nadleśnictwa miały powierzchnię od 6 do 9 tysięcy hektarów i w 1945 roku zatrudniały 539 pracowników umysłowych. Z dniem 1 stycznia 1951 roku ministerstwo leśnictwa zarządziło reorganizację nadleśnictw. Powołane zostały rejony lasów państwowych, jako pośredni szczebel pomiędzy OZLP a nadleśnictwem. Nadleśnictwa nie posiadały odtąd osobowości prawnej. Sprawy finansowo- księgowe przejęły rejony lasów państwowych. W OZLP Olsztyn zostało utworzonych osiem rejonów LP i istniały one do 1969 roku. Po likwidacji, nadleśnictwa uzyskały ponownie pełną samodzielność i podlegały bezpośrednio OZLP. Zarządzeniem nr 76 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych z dnia 21 grudnia 1972 roku zostało zlikwidowanych 32 nadleśnictwa, których powierzchnie wraz z infrastrukturą zostały włączone do nadleśnictw sąsiednich. Pozostało 28 dużych nadleśnictw. W latach 1990-1992 zostały zorganizowane nadleśnictwa Olsztyn, Jagiełek oraz reaktywowane nadleśnictwa Korpele i Orneta.